آسیب های ورزشی و توان بخشی در بسکتبال
با افزایش علاقه به ورزش بسکتبال ، تشخیص و درمان صحیح آسیب های آن اهمیت بیشتری می یابد . آسیب های گزارش شده در همه گروههای سنی و همه سطوح مسابقات یکسان می باشد .
شایع ترین محل آسیب به ترتیب : اندام تحتانی ، اندام فوقانی و تنه .
شایع ترین نوع آسیب به ترتیب پیچ خوردگی مچ پا ، التهاب تاندون کشکک و پیچ خوردگی مهره های کمری
شایع ترین شکستگی به ترتیب : در کف یا مچ دست ، کف پا و انگشتان آن .
آسیب هایی که منجر به بیشترین زمان عدم حضور در بازی می شود : آسیب های زانو ، مچ دست ، کف دست و مچ پا می باشند .
آسیب مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا شایع ترین آسیب حاد و عضلانی ، اسکلتی در تمام سطوح بازی بسکتبال می باشد .
مکانیسم آسیب : شایع ترین آن چرخش کف پا به طرف داخل ، زمانی که یک بازیکن بر روی پای بازیکن دیگر ضربه وارد می کند .
در آسیب مداوم ، رباط های اطراف مچ پا نیز می تواند درگیر شوند . شلی مچ پا در حین چرخش کف پا به داخل دلالت بر آسیب رباط پاشنه ای - نازک نی و رباط قاپی - نازک نی می کند . برای تشخیص پیچ خوردگی مچ پا به داخل و یا به طرف خارج و بررسی شکستگی یا کندگی رباط معاینه و درخواست گرافی های لازم توسط پزشک ضروری است .
درمان اولیه : شامل اصول Rice، استراحت (Rest ) یخ ( Ice ) فشار ( Compres) و بالا نگه داشتن عضو ( Elevation ) . آسیب خفیف درجه ۱یا ۲ . بستن باند یا باندکشی ، مصرف داروی ضدالتهاب ، ضداستروئیدی و استراحت .
زمانی که بازیکن عمل عضله مچ پا و نازک نی را به طور فعال انجام دهد ، تحمل وزن به طور کامل ، تقویت عضلات و به دنبال آن ورزش های کششی را می تواند شروع کند که اغلب بعد از چندین روز ، با استفاده از محافظ مچ پا یا بانداژ می توانند به بازی برگردند .
در آسیب شدید درجه ۳: گرفتن گچ به مدت ۳ هفته و در صورت وجود ناپایداری مزمن مچ پا بررسی پزشکی بیشتر مورد نیاز است .
پیشگیری : استفاده از محافظ مچ پا یا بستن باند معمولی در حین انجام تمرین و بازی .
آسیب زانو شامل :
درد ناحیه کشککی - رانی ، پیچ خوردگی رباط ها و پارگی مینسک
درد ناحیه کشککی - رانی : به دو علت ایجاد شده :
قرار گیری نامناسب استخوان کشککی - رانی ناشی از اختلالات بیومکانیک اندام تحتانی .
التهاب تاندون کشکک : مزمن بوده و به سن ورزشکار ، مدت زمان بازی ، تعداد بازی های انجام شده بستگی دارد و درمان آن به صورت موضعی ؛ استفاده از اولتراسوند ، محافظ کشکک و در موارد نادر جراحی است .
پیچ خوردگی ها : شایع ترین رباط درگیر ، رباط طرفی داخلی سپس رباط متقاطع قدامی است .
آسیب رباط طرفی داخلی : با درد در ناحیه داخلی خط مفصلی و اغلب با تجمع مختصر مایع همراه است و آسیب به سه درجه تقسیم شده : درمان پارگی درجه ۱ و ۲ : تحمل وزن در حدی که قابل تحمل باشد و درد اجازه بدهد ، استفاده از بریس ( محافظ ) درمان پارگی درجه ۳ : استفاده از بریس در زاویه خمیدگی زانو ۳۰-۲۰ درجه به مدت ۲ هفته
پیشگیری : استفاده از محافظ زانو برای چندین ماه اول بازگشت به بازی . آسیب رباط متقاطع قدامی : ورزشکار احساس صدایی « تند و گویا » در زانو را به خاطر می آورد ؛ در معاینه اولیه تورم مختصر و درد موضعی در زانو دارد . در صورت برگشت به بازی ، دومین مرحله ناپایداری بروز می کند .
« در صورت شک به پارگی رباط متقاطع قدامی ، ورزشکار باید از انجام بازی منع شود تا ارزیابی لازم صورت گیرد . » درمان اولیه : یخ ، فشار ، بالا نگه داشتن عضو و اجازه تحمل وزن مختصر ، در پارگی خفیف ، استفاده از بریس و در صورت درگیری مینسک و یا آسیب ترکیبی رباطی ترمیم جراحی درمان انتخاب است .
در توان بخشی تأکید بر بازکردن مفصل زانو و عمل عضله چهارسررانی می باشد . خم کردن مفصل زانو در طی ۲-۱ هفته به تدریج امکان پذیر می گردد . با از بین رفتن درد و تورم حرکات با زنجیره بسته ( بالا رفتن از پله ، فشار پا ، ... شروع می شود .
بازگشت به بازی در ورزشکار با آسیب رباط ها متقاطع قدامی بستگی به خود فرد ، علاقه وی ، زمان فصل و میزان فعالیتی که آسیب مجدد را ایجاد می کند دارد .
آسیب رباط متقاطع خلفی : در بسکتبال خیلی نادر است و مشکلات کمتری را ایجاد می نماید .
پارگی های مینسک : نسبتاً شایع و اغلب در اثر حرکات چرخشی زانو ایجاد می شود . در پارگی های کوچک بدون علامت و در پارگی های بزرگ درد در خط مفصلی و تجمع مایع افزایش یابنده دیده می شود .
درمان اولیه : یخ ، بالا نگه داشتن عضو و مصرف داروی ضدالتهابی - ضداستروئیدی برگشت ورزشکار به بازی بسته به هر فرد دارد زیرا امکان تبدیل پارگی قابل ترمیم وجود دارد . در پارگی مینسک از نوع ناپایدار ، کاندید ترمیم جراحی است و زمانی که بازیکن دامنه کامل حرکات را بدون تجمع مایع در مفصل و با ۸۰٪ قدرت طبیعی انجام دهد می تواند به بازی بازگردد و اگر علایم مکانیکی و تجمع مایع مکرر باشد از بازی منع می شود . توان بخشی پس از ترمیم مینسک بسته به هر فرد و نوع پارگی آن دارد .
آسیب عضلات ران شامل :
کوفتگی و کشیدگی ها
کوفتگی : کوفتگی عضله چهار سر شایع ترین آسیب ران است ، علائم آن درد موضعی در لمس ، اسپاسم و تورم می باشد . درمان اولیه : یخ درمانی به فواصل ۲۰ دقیقه و بانداژکشی . « ازماساژ عمقی عضله به طور حاد و تزریق موضعی استروئید باید اجتناب ورزید . » بازگشت به بازی زمانی است که دامنه حرکت کامل و بدون درد داشته باشد .
کشیدگی : آسیب عضله پشت ران در اثر انقباض شدید و با احساس درد شدید ناگهانی همراه است .
درمان اولیه : اصول Rice پیشگیری : گرم کردن و کشش عضلات به مدت زمان مناسب .
آسیب مهره های کمری شامل :
کشیدگی ، پیچ خوردگی ، کوفتگی و هرنی دیسک ، اسپوندیلولیز و اسپوندیلولیستزیس
کشیدگی : کشیدگی عضلات ناشی از فشار بیش از حد بر مهره های کمری است . درد موضعی ایجاد می کند.
درمان : کاهش التهاب با درمان فیزیکی مانند فنوفورز ، اولتراسوند و مصرف داروی ضدالتهابی - ضداستروئیدی . پیشگیری . پیشگیری : تقویت تدریجی عضلات مربوطه .
هرنی دیسک : در اثر فشار وارده بر دیسک به دلیل زمین خوردن یا بلند کردن جسم سنگین ایجاد شده ، علامت به صورت درد انتشاری زیرزانو با یا بدون درد ناحیه کمری . درمان اولیه شامل استراحت از فعالیتهایی که ایجاد درد می کند ، انجام فعالیت های ورزشی با دامنه حرکت سبک انجام ورزش های کششی ، اولتراسوند وفنوفورز در چندین هفته اول مؤثر است . « از استراحت مطلق باید اجتناب ورزید . »
اسپوندیلولیز : نقص در ناحیه بین مفصلی استخوان مهره ای است . در معاینه درد یک طرفه مهره های کمری و درمان استفاده از برایس است .
اسپوندیلولیستزین : مربوط به تغییرات دژنراتیو مهره های کمری است . در موارد خفیف محدود کردن فعالیت و در موارد شدید درمان جراحی است .
آسیب پا و انگشتان پا شامل :
پیچ خوردگی ، التهابات و شکستگی ها
پیچ خوردگی : شایع ترین آن مفصل بین استخوان های کف پا و انگشتان می باشد .
التهابات : التهاب فاسیای کف پا - در اثر عدم تعادل بیومکانیک در پاشنه و قسمت میانی پا ایجاد می شود . درمان اغلب غیرجراحی ، به صورت استفاده از پد پاشنه و استفاده از اسپلینت در شب ، مصرف داروی ضدالتهابی - ضداستروئیدی ، تزریق استروئید در عمل اتصال فاسیا به برجستگی پاشنه است .
پیشگیری : کشش فاسیای کف پا و طناب پاشنه بر روی سطح معمولی . التهاب تاندون آشیل - شایع ترین حالت التهابی در پای بسکتبالیست هاست . به دونوع می باشد :
نوع غیراتصالی : التهاب غلاف تاندون یا ضخیم و دردناک شدن تاندون و یا هر دو حالت درمان : استفاده از گوه پاشنه ، داروهای ضدالتهابی - ماساژ یخ ، وسایل ارتوپدی در نهایت جراحی است .
نوع اتصالی : ناشی از اثر فشار موضعی کفش بازیکن می باشد . درمان : بالا بردن پاشنه به همراه ورزش های کششی ، ارزیابی نوع کفش بسکتبالیست .
شکستگی ها : دو شکستگی شایع در بسکتبالیست ها شامل : شکستگی جونز : در اثر فشار غیرطبیعی وارده بر کنار خارجی پا . قسمت فوقانی محل اصتال پنجمین استوان کف پا درگیرشده . درمان : گرفتن گچ ساق کوتاه حدود ۷ هفته .
شکستگی تارسوناویکولار : غیر شایع ولی ناتوان کننده ، بازیکن از درد ناحیه روی مچ پا و کنارداخلی آن شکایت دارد . درمان : گرفتن گچ .
آسیب مچ دست و انگشتان شامل :
آسیب شست : شایع ترین محل آسیب در کف دست و بیشتر به صورت پارگی رباط طرفی اولنار می باشد .
در اثر زمین خوردن بر روی کف دست و با انگشتان باز ایجاد می شود .
آسیب مفاصل بین استخوانهای کف دست و انگشتان ( MP ) : آسیب به مفصل MP و به رباط طرفی به ویژه در انگشت کوچک و نشانه در بسکتبال شایع می باشد . در معاینه - لمس دردناک بر روی رباط داریم . درمان آسیب حاد : بی حرکت گردن مفصل در زاویه ۴۵ برای ۶ هفته سپس بانداژ برای ۳ هفته یا بیشتر .
آسیب انگشتان : آسیب مفصل بین انگشتی فوقانی ( PIP ) شایع است و به صورت دررفتگی ، پارگی تاندون و آسیب کپسول رباط می باشد . درمان آسیب خفیف استفاده از اسپلینت و در آسیب شدید ترمیم جراحی است.
انگشت چکشی و دفورمیتی بوتوبنر از دیگر آسیب های مفاصل بین انگشتی است .
آسیب مچ : شایعترین آسیب جدی مچ شکستگی استخوان اسکالوئید است . در اثر افتادن روی زمین با کف دست و انگشتان باز ایجاد شده . علامت بالینی آن درد در قسمت خارجی مچ دست و درمان گرفتن گچ است .
آسیب شانه :
نسبتاً نادر است .
التهاب تاندون عضله گرداننده بازو : شایع ترین حالتی که نیازمند درمان است .
درمان : استراحت ، مصرف داروی ضدالتهاب ، ضداستروئیدی ، اولتراسوند ، تقویت و انعطاف پذیری عضلات .
پیشگیری : اجتناب از بلند کردن مکرر دست در بالای سر و دور کردن دست ها از بدن
ناپایداری شانه : به صورت دررفتگی و نیمه دررفتگی در اثر دورکردن دست ها از بدن و گردش به خارج دست و متوقف کردن شوت بازیکن دیگر ایجاد می شود .